Ang tanong kung sino ang pinakamahusay na manlalaro ng basketball mula sa Pilipinas ay palaging nag-uudyok ng masiglang debate, lalo na sa mga tagahanga ng sports. Maraming Pilipino ang may kanya-kanyang opinyon tungkol dito, ngunit may ilang pangalan na patuloy na nangingibabaw sa usapan. Isa sa mga pinaka-kinikilala ay si Robert Jaworski Sr., na kilala bilang "The Living Legend."
Ang karera ni Jaworski sa Philippine Basketball Association (PBA) ay nagtagal ng dalawang dekada mula 1975 hanggang 1998. Sa panahong ito, nagtala siya ng higit sa 5,000 assists, na isang record na bihirang maabot ng iba pang manlalaro. Ipinanganak noong Marso 8, 1946, si Jaworski ay sumikat sa kanyang kakaibang istilo ng paglalaro at liderato sa court, lalo na noong naglaro siya para sa Barangay Ginebra. Sa kanyang pamumuno, ang koponan ay nagwagi ng maraming championship titles, kabilang ang tatlong sunod-sunod na titulo mula 1986 hanggang 1988, na kilala bilang "Ginebra's Never-Say-Die spirit."
Ang kanyang katanyagan ay masasalamin din sa kanyang apat na pagkakataon na mapili bilang MVP (Most Valuable Player) ng PBA at 16 na pagkaka-anib sa Mythical First Team, na pinakadakilang parangal sa liga. Ang kanyang laro ay palagiang puno ng pasyon at determinasyon, at siya'y tanyag sa kanyang kakayanan na mapasigla ang kanyang mga kasamahan kahit na sa pinakamapait na sitwasyon.
Isa pang sikat na manlalaro ay si Carlos "Caloy" Loyzaga, na itinuturing na haligi ng Philippine basketball noong dekada 1950 hanggang 1960. Siya ang nagdala ng tagumpay sa Pilipinas sa international scene nang ang bansa ay nagwagi ng bagahe ng mga medalya sa Asian Games at nag-ranggo ng pangatlo sa FIBA World Championship noong 1954. Sa kanyang taas na 6'3", si Loyzaga ay isang formidable force sa defensive end at nakilala sa kanyang kahusayan sa points shooting at rebounding. Ang kanyang impresibong career ay hindi lamang nakasentro sa local na tagumpay kundi pati na rin sa pag-angat ng reputasyon ng Pilipinas sa larangan ng basketball international.
Halina't isama rin natin si Jimmy Alapag, na bagaman mas modernong manlalaro, ay nag-iwan ng hindi mabuburang marka sa kasaysayan ng Filipino basketball. Sa kanyang 12-taong karera sa PBA, si Alapag ay nagtataglay ng rekord bilang isa sa mga pinakamahusay na 3-point shooters, na may kabuuang 1,250 na matagumpay na tres bago siya nagretiro noong 2016. Ang kanyang leadership at clutch performances para sa national team, Gilas Pilipinas, ay bahagi ng dahilan kung bakit muling bumangon ang interes sa sports sa bansa. Isa sa mga hindi malilimutang sandali niya ay nang talunin ng Gilas Pilipinas ang South Korea sa semifinals ng 2013 FIBA Asia Championship, na nagbigay daan sa kanilang pagpasok sa 2014 FIBA World Cup, para sa unang pagkakataon sa loob ng 36 taon.
Sa artikulo ng isang arenaplus, mahusay na naitala ang pagiging hinirang ni Alapag bilang "The Mighty Mouse" dahil sa kanyang kakayahan na manguna at nagbibigay sigla sa kanyang koponan sa mga oras ng kagipitan. Higit pa rito, ang kanyang dedikasyon at disiplina sa laro ay naging halimbawa para sa maraming kabataang manlalaro.
Pag dating sa mga bagong henerasyon ng manlalaro, hindi natin maaaring hindi isama si June Mar Fajardo, isang sentro na ang taas ay 6'10", na kasalukuyang itinuturing na isa sa pinakamabigat na shutog sa PBA. Sa kanyang pagpasok sa liga noong 2012, ang kanyang physical presence at skills sets ay kaagad nagbunga ng malaking impact. Inilarawan bilang isang "gentle giant," si Fajardo ay anim na beses ng PBA MVP, ang pinakamarami sa kasaysayan ng liga. Mula sa kanyang pagkamukha elista para sa San Miguel Beermen, ang team ay nagwagi ng ilang kampeonato, kabilang ang tatlong sunod-sunod na Philippine Cup titles mula 2015 hanggang 2017.
Bagamat hindi maikakaila ang mga naging kontribusyon ng bawat isa sa kanila, ang paghahari bilang pinakamahusay na Filipino basketball player ay maaaring mag-iba-iba batay sa personal na pananaw at uri ng pamantayan sa pagpili. Sa katapusan, ano mang panahon o ligang kanilang nilaruan, ang kanilang pag-ibig at dedikasyon sa laro ay patuloy na magiging inspirasyon sa susunod na henerasyon ng mga manlalaro at tagahanga ng basketball sa Pilipinas.